Dan Houser zastanawia się nad dwoma rozbieżnymi ścieżkami w grach

Dan Houser spędził wystarczająco dużo czasu na górnych piętrach jednego z najbardziej dochodowych studiów na świecie, aby zrozumieć, jak branża ugina się pod presją. Kiedy ostrzega, że gry zmierzają w kierunku rozłamu między prawdziwymi ambicjami artystycznymi a pogonią za zyskami finansowymi, przesłanie to ma specyficzną wagę. Pochodzi od kogoś, kto pomógł zbudować Grand Theft Auto jako fenomen kulturowy i siłę komercyjną, a napięcie, które opisuje, jest obecnie definiującą częścią szerszego krajobrazu gier.

Uwagi te pojawiły się ponownie podczas jego występu w niedzielnym brunchu Channel 4 (za pośrednictwem GamesRadar), co sprawiło, że wymiana zdań wyróżniała się jeszcze przed rozpoczęciem rozmowy. Houser był tam, aby promować powieść, a nie grę, a zrelaksowane, dzienne środowisko telewizyjne oferowało niewiele w kontekście branżowym. Mimo to, zapytany o to, dokąd może zmierzać gra, przedstawił jasną i szczerą perspektywę.

"We wszystkich kwestiach może to być coś naprawdę interesującego lub coś, co nadmiernie koncentruje się na zarabianiu pieniędzy". - Dan Houser

Sformułowanie było proste, ale zrodziło znajome pytania. Houser kontynuował, podkreślając, że każda komercyjna forma sztuki stoi w obliczu ryzyka utraty równowagi, gdy strona biznesowa przyćmiewa kreatywną. Ten punkt powtórzył się w dwóch oddzielnych wywiadach opublikowanych w tym tygodniu, wzmacniając, że nie była to od niechcenia uwaga.

"Myślę, że w przypadku każdej komercyjnej formy sztuki zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że pieniądze odwrócą ich uwagę. Ale nadal istnieje duży pułap kreatywności, aby tworzyć te żywe narracyjne doświadczenia". - Dan Houser

Ironia nie umknęła ani widzom, ani czytelnikom. Produkcja Rockstar, zwłaszcza w erach Grand Theft Auto i Red Dead Redemption, zarobiła oszałamiające sumy. Jednak praca samego Housera była definiowana przez długie cykle rozwojowe, duże zespoły i poziom wewnętrznej niezależności, który pozwolił studiu oprzeć się franczyzie na rok przyjętej gdzie indziej. Jego obawy nie dotyczą więc samego sukcesu. Chodzi o to, co się dzieje, gdy sukces staje się jedyną miarą, za którą warto gonić.

Image: Getty Images/ Chelsea Guglielmino, Dan Houser

Niedzielny Brunch, będący mało prawdopodobnym miejscem do przemyślanej debaty branżowej, oprawił rozmowę na swój własny, osobliwy sposób. Współprowadzący Tim Lovejoy i Simon Rimmer przeplatali swoje pytania na wpół żartobliwymi odniesieniami do kryminałów i klisz gatunkowych, obnażając kulturowy dystans, który wciąż istnieje między telewizją głównego nurtu a medium, które Houser pomógł wepchnąć w dorosłość. Zanim odniósł się do przepaści między zyskiem a kreatywnością, zatrzymał się nawet, aby wyjaśnić niejasne pytanie gospodarzy, pochylając się do przodu, aby zapytać, co dokładnie mieli na myśli mówiąc "Dokąd to może pójść?". Dopiero gdy obaj odpowiedzieli "Gaming", rozmowa odzyskała równowagę.

Jego drugi wywiad, opublikowany następnego dnia, podkreślił to samo przesłanie w nieco szerszym zakresie. Zapytany ponownie o trajektorię branży, powtórzył, że gry będą kontynuowane wzdłuż dwóch oddzielnych linii. Jedna pozostanie zakotwiczona w artystycznej ciekawości; druga będzie kształtowana przez coraz bardziej agresywną monetyzację. Nie próbował wybierać zwycięzcy. Zamiast tego powiedział, że obie ścieżki będą się rozwijać, ponieważ oba zestawy zachęt są wystarczająco silne, aby się utrzymać.

"Myślę, że obie wygrają. Myślę, że będą dwie ścieżki. Widzieliśmy to już w przestrzeniach w branży gier, gdzie obie wygrywają". - Dan Houser

Podział ten jest teraz widoczny w głównych studiach, gdzie zwolnienia, konsolidacja i cięcie kosztów sąsiadują z rekordowymi przychodami. Widać to w projektach hitowych wydań, z których wiele otwiera się menu przypominającym witrynę sklepową z wieloma walutami i przepustkami sezonowymi. Pojawia się również w retoryce wykonawczej dotyczącej generatywnej sztucznej inteligencji, automatyzacji i zarządzania ryzykiem, które są przedstawiane jako rozwiązania dla rosnących kosztów produkcji. Dla wielu graczy i deweloperów logika finansowa stojąca za tymi decyzjami stała się równie ważna jak same gry.

Uwagi Housera niosły ze sobą kolejną warstwę kontekstu, ukształtowaną przez studio, któremu kiedyś pomagał przewodzić. Kreatywna tożsamość Rockstar zawsze była skomplikowana, łącząc precyzyjne rzemiosło z ostrą satyrą i apetytem na otwarte światy na dużą skalę. Gry nigdy nie były subtelne, jeśli chodzi o ich komercyjne ambicje; mimo to studio unikało corocznej produkcji i wykazywało niewielkie zainteresowanie rozcieńczaniem swojej flagowej serii. To długoterminowe podejście stoi w ostrym kontraście do bardziej wydobywczych modeli, które są obecnie powszechne w całej branży.

Jednak historia miejsca pracy Rockstar komplikuje wszelkie nostalgie. Studio spotkało się z krytyką w związku z praktykami kryzysowymi, a ostatnio z poważnymi zarzutami związanymi ze zwolnieniami związkowymi w Wielkiej Brytanii. Na początku tego roku zwolniono około 30-40 pracowników, z których wielu było częścią prywatnego kanału dyskusyjnego związków zawodowych. Organizacja Independent Workers of Great Britain podjęła od tego czasu kroki prawne, opisując te zwolnienia jako wiktymizację i zwolnienia grupowe związane z działalnością związkową. Protesty przed biurem Rockstar w Edynburgu sugerują nową fazę kontroli firmy, która przez długi czas była chroniona przez swój sukces.

Na tym tle komentarze Housera wydają się bardziej refleksyjne niż reaktywne. Nie jest on już wewnątrz studia, które kształtuje te decyzje, a jego własna uwaga przeniosła się na inne projekty fabularne. Ten dystans pozwala jego ocenie wylądować w wyważonym tonie, a nie w obronie. Wzmacnia również poczucie, że rozdroże branży nie jest teoretyczne. Jest aktywny, widoczny i przekształca wszystko, od zatrudniania po potoki projektowe.

Pojęcie "sufitu" dla kreatywnej ekspresji - takiego, który wciąż nie został osiągnięty - stanowi użyteczną przeciwwagę dla bardziej pesymistycznego obrazu. Nie brakuje mniejszych zespołów, które realizują pracę opartą na narracji z precyzją i intensywnością, której duże studia z trudem dorównują. Gry takie jak Hades 2, Hollow Knight: Silksong i Peak, wszystkie opublikowane samodzielnie, znalazły niezwykłą popularność wśród odbiorców bez przyjmowania pułapek nowoczesnej ekonomii usług na żywo. Argumentem Housera nie jest to, że kreatywność jest rzadkością; chodzi o to, że przestrzeń pozwalająca jej rozkwitać musi zostać zachowana.

Podsumowując, wywiady przedstawiają znaną narrację kogoś, kto siedział po obu stronach linii kreatywno-komercyjnej. Opisują branżę zdolną do świetnej pracy, ale coraz bardziej zaabsorbowaną kwartalnymi oczekiwaniami. Wskazują również na odporność deweloperów, którzy nadal podejmują ryzyko, nawet gdy rynek skłania się ku bezpieczniejszym zakładom. Wniosek Housera - że sztuka i handel będą nadal rozwijać się równolegle - może nie być pocieszający, ale odzwierciedla obecny krajobraz.

Dan Houser przyznał niedawno, że Red Dead Redemption 3 skutecznie posuwa się naprzód, choć przyznał, że czuje się odłączony od projektu teraz, gdy postępuje on bez niego. Przemawiając w podcaście Lexa Fridmana, opisał pierwsze dwie gry jako tworzące "spójny łuk dwóch gier" i wyraził poczucie rezygnacji, obserwując, jak nowy rozdział rozpoczyna się poza ramami, które pomógł ustanowić.